Tajemnice

Wielkomiejskie towarzystwo wybiera się na kilka dni do letniskowego domku gdzieś na pustkowiu. Grono mieszczuchów wraz z małoletnia latoroślą świetnie się bawi, tańcząc, przekomarzając, gotując i snując opowieści. Są wśród nich emigrant, który wrócił na chwilę do ojczyzny i nauczycielka jednego z dzieci. Przyjaciele usiłują ich ze sobą wyswatać.

Sielski obrazek zakłóca zniknięcie młodej nauczycielki. Dzieci, które widziały ją ostatnie, plączą się w zeznaniach, przyjaciele organizują bezładne poszukiwania. Atmosfera staje się coraz gęstsza.

Uniwersalne motywy i konwencjonalne elementy dramatu „Co wiesz o Elly?” ścierają się z lokalną, irańską obyczajowością. Bo choć film ten posługuje się zachodnim schematem fabularnym, doprowadzając napięcie do zenitu, a paznokcie widza skracając o połowę – najciekawsze rzeczy rozgrywają się między bohaterami. Przepytując się nawzajem, odkrywają oni, że nikt tak naprawdę nie znał zaginionej Elly. Sytuację zaognia fakt, że dziewczyna okłamała rodzinę o swym wyjeździe, o czym bohaterowie dowiadują się po rozmowie telefonicznej. Fakt, który w naszej kulturze jest bez znaczenia i nie wpływa znacząco na osobę pokroju Elly – w konserwatywnym, patriarchalnym społeczeństwie irańskim, mimo pozornego liberalizmu, mimo kobiet prowadzących samochody, malujących usta i zachowujących się równie głośno jak ich równolatki z Europy na wakacjach we wszystkich kurortach świata, urasta do rangi świętokradztwa. Wychodzące na jaw kolejne tajemnice Elly nie pozostają bez wpływu na relacje wśród przyjaciół i małżonków, które pomimo globalizacji obnażają wciąż ogromne różnice kulturowe w stosunku do Zachodu.

Choć przyzwyczajona jestem do symbolicznej wymowy irańskich filmów klanu Makhmalbafów, Majidiego czy Kiarostamiego – oglądałam ten film z rosnącym zachwytem. Nie dziwi Srebrny Niedźwiedź w Berlinie, choć Niemcy chętnie dają nagrody filmom z Iranu. „Co wiesz o Elly?” bardzo intensywnie obdziela widza emocjami swoich postaci, a zdjęcia skalistej plaży, pustego, zapuszczonego domu oddane w szarej tonacji, czasem tylko akcentowane kolorowym szczegółem (chusta na głowie kobiety, latawiec, bluza mężczyzny, maska samochodu zanurzonego w falach) podkreślają przytłaczający klimat fatalnego weekendu... Filmowa perełka!

„Niechciana chata”

To nie jest polskie „Fargo”, to nie jest film Quentina Tarantino jak chcą niektórzy. To jest „Dom zły” Wojciecha Smarzowskiego. Niech tytuł i nazwisko mówią same za siebie. A teraz oklaski, proszę państwa!

W zimie stulecia (którą zresztą wspominali ostatnio przy wigilijnym stole Rodziciele) roku wcale nie-Pańskiego 1982 (dzieci wojny nie pamiętają, ale wiedzą, o co chodzi...) w progu zrujnowanego domu staje w towarzystwie milicjantów w walonkach Edward Środoń. Nie jest to wizyta towarzyska, choć na pozór mogłaby na taką wyglądać – jest i bimber, i zakąski, i przedstawiciele z „wyższych sfer” w postaci choćby prokuratora (który przez pół filmu dochodzi do stanu użyteczności). Towarzystwo ma jednak poza obalaniem w kolejce kolejnych kielonków inne sprawy na głowie, a rekonstrukcja morderstwa, do jakiego doszło w domostwie parę lat wcześniej – nie wydaje się im najważniejsza. Jakby tego mało, nieprzyjemne delirium tremens, trwa do samego końca.

Smarzowski zebrał do kupy najmniej urocze facjaty polskiego kina – nie ukrywajmy. Są więc i Dyblik, i Jakubik (Środoń to pewnie jego rola życia!), z wielką radością ujrzałam mamroczącego Lubosa :). Pojawiają się aktorzy ze srebrnego ekranu (bo Smarzowskiemu zdarzało się popełniać też „BrzydUlę”) i oczywiście świetny „złotopolski” Topa, który – jak pamiętam – obok Lubosa w „Boisku bezdomnych” (mimo małej rólki) pokazał sporo, tu, jako porucznik Mróz, zdawałoby się: ostatni sprawiedliwy – jeszcze więcej. Jeśli obok tych nazwisk postawić duet Kingi Preis i Mariana Dziędziela – nawet już tylko po to warto oglądać!

Ja natomiast, poza kulminacyjnymi scenami filmu, zapomnieć nie mogę muzyki Mikołaja Trzaski. Sposób, w jaki ten pan buduje napięcie w elektryzujących kawałkach – przewyższa dość „klasyczne” w tym wypadku „Olé” Coltrane'a z „Czterech nocy z Anną”.

Na inną modłę, z Vondrackową w tle :)



PS. Tytuł nie mógł być inny... ;)